در ابتدا قبل از اینکه به چگونگی عملکرد موتورهای جستجو بپردازیم، در وهله نخست باید بدانیم که موتور جستجو چیست و چگونه بوجود پدید آمده. موتور جستجو هر برنامه کامپیوتری است که برای پیدا کردن اطلاعاتی مشخص در هر پلتفرمی مورد استفاده قرار میگیرد. به عنوان مثال از نوار جستجوی موجود در لیست مخاطبین تلفن همراهتان گرفته تا شبکه‌ای از کامپیوترهای به هم پیوسته به نام اینترنت. اما امروزه وقتی افراد درباره موتورهای جستجو صحبت می‌کنند، معمولا اشاره به موتورهای جستجوی وب دارند.
موتورهای جستجو درحقیقت، ماشین‌های پاسخ‌دهی هستند. موتور جستجو یک سیستم نرم‌افزاری است که وظیفه اصلی آن پیدا کردن محتوا (اعم از محتوای متنی، صوتی، عکس، ویدئو و هر فایل دیگری) در شبکه جهانی وب است؛ محتوایی که بیشترین مطابقت را با کوئری شما داشته باشد. (کوئری همان عبارتی است که کاربر جستجو می‌کند)
یک موتور جستجو از دو بخش اصلی شامل پایگاه داده اطلاعات و الگوریتم‌ها تشکیل شده است.